Hızla gelişen teknolojiden destek alıp ivme kazanarak büyüyen gıda ve kimya endüstrisi, tüketici ihtiyaçlarını karşılamada kolaylık ve çeşitlilik sağlamakla birlikte beraberinde farklı soru ve sorunları da getirmiştir. Bunlardan bir tanesi de İslam Dünyası tarafından İslami hükümlere uygun helal ürün tüketilip tüketilmediği sorunudur.
Tüm insanların güvenli gıda ürünü tüketme hakkı mevcuttur. Bunun yanında Müslümanların İslami hükümlere uygun gıda, kozmetik vb. ürünleri tüketme hakkı mutlaktır. Müslümanlar yüzyıllardır İslami hükümlere uygun gıda vb. tüketim malzemelerini belirlemede sorun yaşamamışlardı. Çünkü tüketilen ürünler, içeriği daha basit olan ve çoğunlukla ev tipi ürünlerdi. Ancak, son dönemdeki teknolojik gelişmelerle birlikte, gıda sektöründeki atılım ve gelişmeler beraberinde ürün çeşitliliği ve içerik karmaşasını da getirmiştir.
Helal ürün; öncelikle temiz ve güvenilir ürün demektir. Bunun yanında hammadde girişinden son ürünün tüketimine kadar olan tüm aşamalarda, İslami hükümlere uygun içerik, hammadde, faaliyet ve süreç ile üretilen ürün demektir. Bu bağlamda İslam dinince yasaklanmamış ürünler Helal olarak nitelendirilmektedir. Helal olmayan (haram) ürünlerin bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
- İslami kurallara göre kesin bir delille açık bir şekilde yasaklanmış olan her türlü ürün, faaliyet,
- Domuz veya yabani ayı,
- Köpek, yılan veya maymun,
- Pençe ve ön dişleri olan aslan, kaplan vb. etobur hayvanlar,
- Kartal, akbaba vb. avcı kuşlar,
- Fare, kırkayak, akrep ve benzeri zararlı hayvanlar,
- Arı, karınca ve ağaçkakan gibi İslami hükümlere göre kesimi yasaklanmış hayvanlar,
- Bit, sinek, at sineği ya da diğer benzeri hayvanlar gibi genelde insanlar arasında iğrenilen ve istenmeyen hayvanlar,
- Kurbağa, timsah ve diğer benzeri hem karada hem suda yaşayan hayvanlar,
- Pulu olmayan herhangi bir deniz canlısı,
- İslami kurallara göre kesilmeyen herhangi bir hayvan,
- Kan ya da kanla karıştırılmış hazır yemekler,
- Suda yaşayan ve İslami hükümlere göre avlanmayan hayvanlar (sudan canlı avlanmayan ya da ölü avlanan hayvanlar),
- Alkollü, zehirli veya zararlı içecekler veya bunlarla karışmış olan maddeler.
Helal Standardı, insanların sağlıklı, güvenilir ve helal ürünlere ulaşabilmesini sağlayacak yöntemler geliştirmek amacıyla hazırlanmış bir standarttır. Helal Standardı, tamamen bilimsel gerçekler üzerine kurulmuş, hem güvenilir ve temiz ürün hem de İslam dinince kabul edilen helal ürün üretmek ve tüketmeyi temel alan kaynaktır. Helal Standardı, ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı baz alınarak hazırlanmıştır.
Helal Belgesi'nin Faydaları Nelerdir?
Helal belgesini sadece gıda ürünlerine verilmiş bir sertifika olarak düşünmemek gerekmektedir. Aynı zamanda ürünlerin paketlenmesi, etiketlenmesi, taşınması, servis ve lojistik faaliyetlerine ayrıca otelcilik, eczacılık, kozmetik ve ilgili cihazlar ile diğer sağlık ürünlerine ilişkin özellikleri de içine aldığı unutulmamalıdır. Görüldüğü üzere çok çeşitli sektörlerle ilgili olan Helal belgesi hem üreticiye hem de tüketiciye güvenilirlik açısından birçok faydası bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı şu şekildedir:
- Helal belgesi, üretici ve tüketici arasında bir güven bağı oluşturur.
- Gün geçtikçe artan bilinçli tüketici taleplerini karşılayabilmek için üreticilere hem kendi sistemlerini hem de ürünlerini geliştirmek için yol göstericidir.
- Temiz ve güvenilir ürün uygulamalarını teşvik eder.
- Helal Standardı, uluslararası kamuoyunda geçerliliği kanıtlanmış olan ISO 22000 Standardı'nı baz aldığı için üreticilerin daha kaliteli ve güvenli üretim yapmalarını sağlayacağından kalitenin artırılmasında önemli bir rol oynar.
- Hammaddeleri, ürünleri, üretim aşamalarını, katkı maddelerini ve içeriklerini, işleme yöntemlerini denetleyen tarafsız bir uzman ve bilirkişi hizmeti sağlar.
- Üreticilere sektörün yapısını göstermede, sektördeki yerini belirlemede ve gelişen ve değişen piyasa şartlarını yakalamada kaynak oluşturur.
- Artan "Helal Belgeli Ürün" talebi içerisinde üreticilerin rekabet gücünün artmasına yardımcı olur.
- Helal belgesi üreticilerin Müslüman ülkelere ihracat pazarında pay sahibi olup payını artırmaları için onları bir adım öne geçirir.
- Sürekli gelişen ve değişen teknolojide meydana gelen yenilikleri, artan ihtiyaçları ve müşteri beklentilerini takip etmede uzman görüşü desteği alınmış olur.
- Bilimsel veriler ışığında, İslami hükümleri iyi bilen uzmanlarca denetlenen helal sistemi üreticilere bu aşamada mükemmel bir kaynak oluşturur.
- Helal belgeli ürün talebi olan ülkelere yapılacak ihracatlarda anlaşmazlıkların önüne geçilmesine yardımcı olur.
- Sadece helal gıda anlamında değil, temiz ve güvenilir gıda, müşteri memnuniyeti, kaliteli kontrol yöntemleri, gerekli dokümantasyonun iyileştirilmesi ve daha az kayıp daha çok verim anlamında da faydalar sağlar.
Helal Standardı'nı Kimler Kullanabilir/Uygulayabilir?
Helal Standardı'nı üretim yapan, yurt içine ve özellikle Müslüman ülkeler başta olmak üzere yurt dışına satış yapan tüm firmalar kullanabilir ve uygulayabilir. Helal Standardı öncelikle güvenli ürün temeline dayandığı için firmaların ISO 22000 Standardı'nın şartlarını da karşılamaları gerekmektedir. Helal belgesi alabilecek sektörlerden bazıları aşağıda açıklanmıştır:
- Her türlü gıda, gıda katkı maddesi, gıda ambalaj malzemesi üreten ve satan firmalar,
- Oteller ve lokantalar,
- Kişisel bakım ürünleri, kişisel temizlik ürünleri, kozmetik ürünler üreten ve satan firmalar,
- Ev tipi ve sanayi tipi temizlik kimyasalları ve temizlik malzemeleri üreten ve satan firmalar,
- Sağlık amacıyla kullanılan kimyasal, ilaç, malzeme ve cihazları üreten ve satan firmalar,
- Lojistik hizmetleri, çöp toplama, atık toplama vb. işleri yapan hizmet firmaları,
- Yem ve yem katkı maddesi üreten firmalar,
- Böcek ilaçları ve gübreler de dahil olmak üzere kimyasal ve biyokimyasal ürün üreten ve satan firmalar,
- Proses makineleri ve ekipmanları üreten ve satan firmalar,
- İçme ve kullanma suyu paketlemesi ve satışı yapan firmalar,
- Çiftlikler ve balıkçılar
